Müasir Azərbaycan respublikasının təsisi və cəmiyyətinin inkişafında baş verən mühüm yeniliklər ölkəmizin ictimai –siyasi ,elmi mədəni həyatında böyük nailiyyətlərin əldə olmasına səbəb oldu.Tarixi köklərə malik Azərbaycan xalqı öz mənəviyyatını bərpa etməyə , keçmişini dərindən araşdırmağa başladı.Sovet rejimi dövründə unudulmuş , məhəl qoyulmamış və ya bilərəkdən toxunulmamış sahələr, məsələlər, problemlər üzrə köklü araşdırmalar aparıldı,onların tədqiqinə səy göstərildi.Belə mühüm problemlərdən biri də Azərbaycanda tarixi qalaların coğrafiyası və onların tədqiqi idi.Bunun əsas səbəbləri dövrün siyasi vəziyyəti , idealogiyası , yuxarıdan olan təzyiqlər , həmçinin yerli mənbələrin və ümumiyyətlə mənbəşünaslıq bazamızın nisbətən kasadlığı və mövcud mənbələrin , faktların tarixi-siyasi coğrafi baxımdan ciddi araşdırmalar olsa da ziyalılarımızın həmin sahəyə biganə münasibəti də onun unudulmasında az rol oynamamışdır.Nəhayət ki,90-cı illərdən etibarən cəmiyyətdə gedən əsaslı dəyişikliklər Azərbaycanda tarixi qalaların mənşəyinin , tikilmə dövrünün bütün xüsusiyyətlərinin dərindən öyrənilməsinə təkan verdi.
Ümumiyyətlə Azərbaycan xalqının hələ qədim zamanlardan orta əsrlərə qədər ərazisində çox möhtəşəm qalalar və müdafiə qurğuları tikilmişdir.Bütün dövrlərə aid yazılı mənbələrdə xüsusilə tarix və coğrafi əsrlərdə Azərbaycanın qala tikililərinə aid dəyərli faktlara rast gəlmək mümkündür.
Bu günümüzə qədər rastlaşdığımız tarixi faktlardan ,araşdırmalardan belə qənaətə gəlmək olar ki, tarixi qalalarımız Azərbaycan xalqının iqtisadi ,ictimai və siyasi həyatında və onun sərhədlərinin qorunmasında mühüm rol oynamışdır.Məhz buna görə də hər bir vətəndaşın baçlıca vəzifəsi bu qalaları qoruyub , nəsildən –nəsilə ötürməkdir.
Azərbaycan Respublikasının konstitutsiyasının 77-ci maddəsinə görə tarix və mədəniyyət abidələrini qorumaq hər kəsin borcudur.
Bütün bu fikirləri əlimizdə və beynimizdə əsas tutaraq illərdir hər birimiz “Çıraqqala- Şabran “Dövlət Tarix Mədəniyyət Qoruğun ərazisinə daxil olan abidələri təbliğ , tədqiq etməklə yanaşı onları göz bəbəyi kimi müdafiə edirik.
Fəaliyyət göstərdiyim illər ərzində əməkdaşlarla birlikdə həm rayon, həm də rayondan kənarda fəaliyyət göstərən məktəblərdə şagirdlərlə görüşlər keçirərək tarixi abidələr haqqında ətraflı və geniş məlumat çatdırırıq.Təbliğat məqsədilə keçirdiyimiz bu görüşlərdə tarixi abidələrimizi daha yaxından tanıtmaq məqsədilə şagirdlərə abidələri əks etdirən video çarxlar nümayiş etdirir,onlara abidələrimizdən bəhs edən kitab və braşürlər də hədiyyə edirik. Bütün bunları etməkdə əsas məqsədimiz gələcəyimiz olan məktəblilərdə xalqın tarixini, qədimliyini özündə yaşadan tarixi abidələrimizə sevgi və diqqət hissini aşılamaqdır.
İşimizin digər maraqlı tərəfi isə abidələrimizlə yaxından tanış olmaq məqsədilə qoruğa ziyarətə gələn yerli və xarici turistlərə abidələr haqqında məlumat verməkdir.Qoruğa gələn hər ziyarətçi abidələrimizin görüntüsünə görə maraqlanıb gəlsələr də tarixi haqqında məlumat aldıqdan sonra abidəyə olan diqqəti daha da artır. Bizə ilk sualları belə olur ki, necə olur illər, əsrlər keçməsinə baxmayaraq bu abidələr hələ də öz əzəmətini qoruyub saxlaya bilib.Əlbəttə bunu ən çox abidələrin tikinti strukturu ,istifadə materialı ilə əlaqələndirmək olar, çünki əsrlər öncə heç bir tikinti vasitələrin olmadığı bir vaxta belə qalaların ,tikilməsi, şəhərlərin salınması böyük insan zəkası ,əməyi və illər tələb etmişdir.Bu günki gündə xalqımızın tarixini müəyən edən, qoruyub saxlayan bu abidələrin günümüzə qədər gəlib çixması bizim üçün böyük bir töhvədir. Çox istərdik ki, bu abidələr heç zaman diqqətdən kənar qalmasın .Çıraqqala –Şabran Dövlət Tarix Mədəniyyət Qoruğunun rəhbərliyi başda olmaqla bütün əməkdaşlarımız əlindən gələni edir ki, qoruğun tərkibinə daxil olan abidələrimiz gələcəy nəslin yaddaşında silinməz tarixi iz qoysun.Bu məqsədimizə nail olmaqdan ötrü hər il ənənəmizin davamı olaraq rayon və kənd məktəbliləri arasında inşa-yazı və rəsm müsabiqələri də həyata keçiririk. Müsabiqədə həm rayonumuzun ,həm də bütövlükdə ölkəmizin bütün tarixi abidələrini əks etdirən mövzular seçirik. Mövzular təqdim olunandan sonra tələb olunan vaxt ərzində işlənilib qoruğa təhvil verilir. Qoruq əməkdaşlarından ibarət münsif heyyəti tərəfindən inşa və rəsmlər qiymətləndirilir və rəhbərliyin diqqət və qayğısı ilə fəxri fərman və hədiyyələrlə təltif olunur.Bu müsabiqəni həyata keçirməkdə bizə ən çox həvəs verən şagirdlərin abidələrimizə olan marağı,onlar haqqında daha çox araşdırmalar etməsi, təxəyüllərində daha ətraflı canlandırmalarıdır.Əlbəttə bu da bizim qoruq əməkdaşlarımız üçün çox sevindirici bir haldır.Bu və ya digər fəaliyyətlərimizlə hər zaman bu misiyamızı davam etdirməyi özümüzə borc bilirik.
Vüsalə Bəbirova
“Çıraqqala-Şabran” Dövlət Tarix-Mədəniyyət
Qoruğunun baş fond mühafizi
